Kadra Biblioteki:

Elżbieta Majdan – dyrektor

Anna Kłysewicz – młodszy bibliotekarz GBP w Horyńcu – Zdroju oraz w filii w Werchracie

Teresa Stopa – bibliotekarz GBP w Horyńcu – Zdroju

 

NASZE FILIE

Filia w Werchracie

Adres: Werchrata 45, 37-622 Werchrata (budynek szkoły)

Godziny otwarcia:

we środy od 8.00 do 12.00

tel. kontaktowy: 666634654

Filia w Nowym Bruśnie

Adres: Nowe Brusno 76, 37-620 Horyniec-Zdrój (budynek OSP)

Godziny otwarcia:

czwartek od 14.00 do 16.00

 

 

Historia naszej placówki

 

Do tej pory nie są znane początki działalności Gminnej Biblioteki Publicznej. Pierwszy wpis jaki widnieje w księdze inwentarzowej pochodzi  z 1949 roku. Ponieważ zaginął akt powołania biblioteki nie ustalono kto ją założył i prowadził. Według relacji Pani Joanny Tomusiak, w połowie lat 50-tych była ona kierowana  przez panią Władysławę Żuk – żonę ówczesnego Naczelnika Gminy i mieściła się przy Pałacu Ponińskich.

  W latach sześćdziesiątych biblioteka została przeniesiona do tzw. Agronomówki. Budynek mieścił  się przy teraźniejszej ul. Wojska Polskiego. Była to świetlica wiejska. Do pracy została przyjęta pani Joanna Tomusiak. Opowiada ona, że w tym czasie ludzie przychodzili do biblioteki szczególnie po to aby obejrzeć telewizję, dlatego, że to właśnie tam był pierwszy telewizor w naszej miejscowości.

  Następnie w latach 70-tych biblioteka została przeniesiona do budynku przy  ul. Zdrojowej, w którym swoją siedzibę miała „Praktyczna Pani”, gdzie można było wypożyczyć naczynia na wesela, czy odbywały się różnego rodzaju szkolenia i kursy np. gotowania, szycia, itp.

  Biblioteka zajmowała dwa pomieszczenia, a zbiory to przede wszystkim obowiązujące w tym czasie lektury szkolne. Książki biblioteka dostawała z województwa, a tytuły narzucone były odgórnie. Książki okładane były szarym papierem i opisane na jej grzbiecie. Regały nie były tak kolorowe jak  teraz.  Czytelnicy to zazwyczaj uczniowie, wypożyczający przeważnie lektury.

  Wraz z nadejściem lat 90-tych zmienił się system zamawiania i kupowania książek. Od tej chwili to pracownicy w porozumieniu z czytelnikami decydują jakie książki zamówić i gdzie je zakupić.

  Lata 1980-83 biblioteka zostaje przeniesiona do budynku Urzędu Gminy (pomieszczenie teraźniejszej sali narad), w tym czasie Naczelnikiem Gminy był pan Edward Rogala.

  W roku 1986 do pracy zostaje przyjęta pani Elżbieta Majdan, która do dnia dzisiejszego piastuje stanowisko dyrektora biblioteki.

Pod koniec lat dziewięćdziesiątych biblioteka zostaje przeniesiona do budynku byłej Szkoły Podstawowej przy ul. Wojska Polskiego, gdzie ma swoją siedzibę do dnia dzisiejszego.

  Początkowo pomieszczenia biblioteki zajmowały 46 metrów kwadratowych, co utrudniało szersze funkcjonowanie. Nie było miejsca na pracę z czytelnikiem, spotkania autorskie, nie było również zaplecza socjalnego. Stale powiększający się księgozbiór powodował brak miejsca na regałach. Na szczęście w 2020 roku Gminna Biblioteka Publiczna otrzymała dofinansowanie w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa Priorytet 2 Infrastruktura Bibliotek 2016-2020 na zadanie „Przebudowa i zakup wyposażenia do Gminnej Biblioteki Publicznej w Horyńcu–Zdroju”. Przyznane środki z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wyniosły 248 402,00 zł, z czego wkład własny wyniósł 94 801,00 zł. Za kwotę 379 203,00 zł udało się przebudować obecne pomieszczenia biblioteki oraz dokonać adaptacji dodatkowych pomieszczeń na czytelnię dla dorosłych i dzieci, oraz pomieszczenie socjalne. Wypożyczalnię wyposażono w nowe regały na książki oraz zakupiono meble i siedziska dla małych czytelników. W wypożyczalni pojawiły się fotele i stolik, które tworzą przytulny kącik dla czytelnika. Powstała również sala przystosowana do zajęć z dziećmi, młodzieżą, czy seniorami. Na zewnątrz została zamontowana winda dla osób niepełnosprawnych, a wewnątrz toaleta przystosowana dla nich, co umożliwia im samodzielne korzystanie z biblioteki. Przy bibliotece powstała Regionalna Izba Pamięci.

 

Historia prywatnej biblioteki Ponińskich

Warto zaznaczyć, że to właśnie w Horyńcu znajdowała się jedna z największych prywatnych bibliotek na terenie Galicji, której właścicielami byli książęta Ponińscy herbu Łodzia. W posiadanie Horyńca weszli poprzez ożenek księcia Aleksandra Ponińskiego (1766–1824), z dziedziczką tej miejscowości Zofią Poletyło. Podwaliny późniejszej biblioteki stworzył syn Aleksandra – książę Leander Piotr (1800-1865), który we wzniesionym przez siebie budynku teatru w którym do 1892 odbywały się przedstawienia amatorskie teatru rodzinnego rozpoczął gromadzenie druków i rękopisów sztuk tam grywanych. Księgozbiór ten znacznie poszerzył jego następca Ludwik Nikodem (1827-1893) m.in. o literaturę dramatyczną oraz powieści, a także komplety ówczesnych czasopism i druków urzędowych. Właściwym jednak twórcą Biblioteki Horynieckiej stał się książę Aleksander (1856–1915). Ulegając tradycji rodzinnej, a zwłaszcza ojca, dążył przez lata całe do rozbudowy biblioteki pałacowej i przekształcenia jej w placówkę naukową dysponującą zbiorami z różnych dziedzin wiedzy. Skupywał książki w antykwariatach Krakowa, Lwowa, Triestu i Wiednia. Uczestniczył także w aukcjach i licytacjach. Tą drogą nabył m.in. cenne księgozbiory po Ignacym Polkowskim (1895) i Żegocie Paulim (1898). W rezultacie tych działań w 1914 roku Biblioteka Horyniecka liczyła ok. 40 000 tomów, co stawiało ją w rzędzie największym ówczesnych bibliotek prywatnych. Dotychczasowe miejsce przechowywania tych zbiorów bibliotecznych okazało się tym samym za ciasne i w związku z tym ich właściciel przebudowując w latach 1905-1912 pałac rozpoczął także budowę odrębnego gmachu dla biblioteki. Przedsięwzięcia tego nie udało mu się jednak dokończyć. Po wybuchu I wojny światowej ks. Aleksander w obawie przed zniszczeniem swych zbiorów przeniósł najcenniejszą ich część do swego prywatnego mieszkania we Lwowie – gdzie szczęśliwie przetrwały do końca wojny, Częściowemu zniszczeniu uległa jednak ta część zbiorów którą pozostawiono w Horyńcu. W 1919 ostatni z Ponińskich – Kaliks przekazał zbiory ojca w czasowy depozyt Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich we Lwowie. Po jego śmierci spadkobiercy zdecydowali się w 1925 roku przekazać księgozbiór liczący 21 959 pozycji do Biblioteki Narodowej. Zbiory te uległy zagładzie wraz z Biblioteką Załuskich na Okólniku w Warszawie, podpalone przez Niemców po upadku Powstania Warszawskiego w 1944 roku. Jedynym śladem jaki pozostał jest wydany w 1936 „Katalog Biblioteki Horynieckiej XX Ponińskich. Część I: Inkunabuly i Polonica XVI wieku”, zestawiony przez Alodję Kawecką-Gryczową i Kazimierza Piekarskiego, (Warszawa 1936 ss. XII + 82 + 4 ilustL)19. Wojna nie oszczędziła nikogo również biblioteki, jednak wytrwała praca po wojnie daje swoje efekty, z ruin zostaje odbudowany Pałac Ponińskich, a wraz z nim powstaje tudzież mała biblioteka, która niestety nie ma nic wspólnego z wcześniejszym prywatnym księgozbiorem.

Bibliografia

 Antoni Stelmach, Poniński Aleksander Oskar Franciszek (1856–1915), Polski Słownik Biograficzny, t. 27, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983, s. 516-517

Mariusz Leszczyński, Dzieje biblioteki horynieckiej książąt Ponińskich, „Rocznik Lubaczowski”, t. 9-10, 2000, s. 5-12.

 

Zdjęcia przed remontem:

Zdjęcia po remoncie: